Dişlerin alt ve üst çene kemiğinde düzgün dizilimi hem estetik hem de sağlık bakımından önemlidir. Bazı durumlarda dişler, çene kemiği üzerinde çapraşık ya da boşluklu biçimde dizilir. Kimi vakalarda ise alt ya da üst çenenin geride olması, bir takım sağlık sorunlarını da beraberinde getirir. Bu gibi durumlar, kişilerde estetik kaygıların yanısıra ağız ve diş sağlığı açısından da riskler yaratmaktadır. Dişlerin düzgün dizilimi ve çene kemiği kusurlarının ortadan kaldırılması ile ilgilenen diş hekimliği dalı ortodonti olarak bilinir.
Ortodonti nedir?
Ortodonti, diş hekimliğinin günümüzde en popüler dalları arasındadır. Dişlerin çene kemiğinde diziliminin incelendiği, kusurların teşhis edilerek tedavisinin planlandığı bir uzmanlık alanıdır. Ortodontik tedavide özellikle ergenlik döneminde çene kusurlarının teşhis edilerek tedavi edilmesi önemlidir.
Ortodondik tedavinin amaçları nelerdir?
Ortodontik tedavide estetik boyut işin yalnızca bir parçasıdır. Tedavi, öncelikle bireyin ağız ve diş sağlığı ile ağız boşluğu fonskiyonlarını sağlıklı biçimde kullanabilmesi için gereklidir. Çarpık dişlerde ağız hijyenini sağlamanın zorluğu, maluklazyon bozuklukları, telaffuz zorlukları, gömülü diş kusurları gibi çok çeşitli sağlık sorunları, ortodontik tedavi ile engellenebilmektedir.
Ortodontik tedavinin amaçları şu şekilde özelenebilir:
- Küçük yaşlardan itibaren çenenin sağlıklı gelişimine yardımcı olmak,
- Yetişkinlerde çene ve yüz bozuklukları ile dişlerin dizilim kusurlarını tedavi etmek,
- İleri düzeyde çene ve yüz kusurlarında diğer tıbbi bilimlerle birlikte çalışmalar yapmak,
- Alt ya da üst çene yapısının geride olduğu durumları tedavi etmek,
- Çene kemiği problemleri ile ağız ve diş sağlığından kaynaklı konuşma çiğneme kusurlarını mevcut rahatsızlığı tedavi ederek önlemek.
Ortodonti kimler tarafından uygulanır?
Ortodonti tedavisini uygulayan uzman hekimler, ortodontistlerdir. Ortodontist, diş hekimliği lisansının üzerine ortodonti alanında 4 yıl ve daha fazla süren uzmanlık eğitimini tamamlayanlara verilen bir unvandır.
Ortodontik tedavi nasıl yapılır?
Ortodonti tedavisi hastanın yaşı, ağız boşluğunun durumu, diş sağlığı ve problemleri ile çene ve yüz yapısı değerlendirilerek uzman hekim tarafından yapılır. Tedavide, gereken tedavi planına uygun aparatlar kullanılmaktadır. Ortodontik tedavide kullanılan aparatlar hareketli ya da sabit ortodontik aygıtlar ile telsiz aparatlar olabilmektedir.
Hareketli ortodontik aygıtlar
Ergenlik döneminde çene kemiğini desteklemek ve yetişkinlik döneminde yaşanabilecek olası sorunları önlemek için kullanılan aparatlardır.
Sabit ortodontik aygıtlar
Metal, şeffaf ya da linguel breketlerdir. Şeffaf breketlerin bakımı daha zor olduğundan genellikle yetişkinlerde tercih edilir, metal braketler en çok bilinen ortodontik aygıtlardır. Linguel ortodontik braketler ise uzun dönemli tedavi gerektiren, dişlere iç tarafından takılan ve dışardan görünmeyen aparatlardır.
Telsiz ortodontik aparatlar
Dişlerin çarpıklığının tedavisinde kullanılan, yalnızca yemek yeme gibi işlemler öncesinde çıkartılan ve dışardan görünmeyen ortodontik plaklardır.
Ortodonti tedavisi görenlerin dikkat etmesi gerekenler
Ortodonti, sabır isteyen ve tedavi sürecinde titiz davranışması gereken bir tedavi alanıdır. Ortodontik tedavi sırasında hastaların şunlara dikkat etmeleri tedaviyi olumlu etkileyecektir:
- Ortodoktik tedavisi sırasında yapılmaması gerekenler denildiğinde akla ilk olarak asitli içeceklerin tüketilmemesi gelmelidir.
- Tedavi sürecinde diş hekiminin yönergeleri doğrultusunda ağız ve diş bakımına dikkat edilmelidir. Ağız ve diş bakımı ihmal edilmemelidir. Diş fırçalama işlemi, varsa diş hekiminin önerdiği diş telleri için diş fırçası ile her beslenmenin sonrasında mutlaka uygulanmalıdır.
- Diş doktorunun verdiği ek aparatlar ve hareketli aparatlar mutlaka kullanılmalı, tedavi süresince hareketli aparatların kullanımları ihmal edilmemelidir. Tedavi sürecinin uzamaması ve ergenlerde tedavinin yetişkin dönemlere sarkmaması için bu konu özellikle önemlidir.